Việc Hội nghị Trung ương lần thứ 15 – Khóa 13 kết thúc và sáng ngày 23/12/2025, với thông điệp “thống nhất cao” về công tác nhân sự đã đặt dấu chấm hết cho một giai đoạn đồn đoán kéo dài trước Đại hội Đảng 14.
Đáng chú ý, khi Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu bế mạc và thay mặt “các đồng chí được tín nhiệm” bày tỏ lời cảm ơn hội nghị, đã cho thấy việc ông Tô Lâm trở thành “trường hợp đặc biệt” để ở lại là một điều chắc chắn.
Về mặt thủ tục, Hội nghị Trung ương 15 đã hoàn thành việc chốt Danh sách nhân sự “chủ chốt” để trình Đại hội 14 xem xét, và quyết định. Việc này đã khác so với các đồn đoán về một cú đảo ngược “ngoạn mục” cho Nhân sự Tổng Bí thư.
Tuy nhiên, phản ứng của công luận trên mạng xã hội, ngay lập tức đã cho thấy sự đồng thuận trong nội bộ của Đảng không đồng nghĩa với sự đồng thuận của dư luận bên ngoài xã hội.
Theo Nhà báo Trần Nhung, Trưởng ban Thời sự Quốc tế Báo Quân đội Nhân dân một người ủng hộ ông Tô Lâm, trong một bài viết sáng 23/12/2025 trên tang cá nhân đã cho rằng “chỉ một trường hợp đặc biệt được giữ lại là dễ chấp nhận nhất”.
Nhận định này lại vô tình trở thành chất xúc tác cho một làn sóng phản biện rộng hơn. Phần lớn các bình luận trên trang cá nhân của ông Trần Nhung đã không đồng thuận và đặt câu hỏi: Nhà báo Trần Nhung viết status này với ý đồ gì?
Các lập luận nổi bật xuyên suốt các ý kiến phản hồi nhìn chung là: Yêu cầu thượng tôn Điều lệ Đảng, “Cứ theo Điều lệ mà làm”, “đã là người đứng đầu sao không gương mẫu mà đòi có ngoại lệ?”…, là những thông điệp lặp lại với tần suất dày đặc.
Phản ứng của công luận không mang tính cảm xúc bộc phát, mà phản ánh một nỗi lo có hệ thống: nếu ngoại lệ trở thành thông lệ, thì nền tảng kỷ luật tổ chức sẽ bị xói mòn ngay từ bên trong của Đảng.
Đáng chú ý, những ý kiến này không đến từ các nhóm chống đối cực đoan, mà xuất phát từ chính những người tự nhận gắn bó và được hưởng đặc quyền của hệ thống chính trị hiện hành.
Song song với đó là mối lo âm ỉ về một nhiệm kỳ sắp tới sẽ mang đậm dấu ấn “công an trị”. Việc một Tổng Bí thư xuất thân từ lực lượng Công an khiến câu hỏi về sự cân bằng quyền lực trong mô hình quản trị quốc gia đã được đặt ra.
Bởi lý do, trong hơn một thập niên qua, vai trò của bộ máy “công an trị” trong đời sống chính trị – xã hội đã mở rộng rõ rệt. Điều này đồng nghĩa với nguy cơ ưu tiên kiểm soát hơn là cải cách, ổn định ngắn hạn hơn là đổi mới dài hạn. Những lo ngại ấy đang tồn tại như một lớp sóng ngầm dai dẳng hơn bao giờ hết.
Một khía cạnh khác của phản ứng của dư luận là câu chuyện vùng miền, đặc biệt xoay quanh địa danh Hưng Yên, quê hương của Tổng Bí thư. Sự hiện diện dày đặc của các nhân vật cấp cao nhân danh là “đồng hương” đã tạo nên cảm nhận thiên lệch quá mức trong xã hội.
Điểm chung của các phản ứng sau Hội nghị trung ương 15, là sự nghi ngờ và thiếu tin tưởng. Công luận không phản đối kết quả của hội nghị, nhưng những câu hỏi cần phải được Đảng trả lời.
Đó là: liệu ngoại lệ có làm suy yếu kỷ cương của bộ máy Đảng và Nhà nước hay không?; Liệu quyền lực của phe Công An có tiếp tục lấn át và sự tập trung quyền lực của ông Tô Lâm có cơ chế kiểm soát tương xứng hay không?
Cuối cùng, phản ứng của công luận trước việc Tổng Bí thư Tô Lâm ở lại sau Đại hội 14, đó là một trạng thái chờ đợi pha lẫn nghi ngại của tuyệt đại đa số người dân trong lúc này.
Với nỗi lo, quyền lực được ông Tô Lâm trong nhiệm kỳ tới liệu nó tạo ra không gian cải cách hay tiếp tục củng cố kiểm soát xã hội chặt chẽ hơn của mô hình công an trị?
Trà My – Thoibao.de
