Trước thềm Đại hội lần thứ mười bốn, dư luận xuất hiện thông tin ông Tô Lâm có thể được giới thiệu giữ đồng thời hai vị trí: tổng bí thư và chủ tịch nước. Đây không phải kịch bản chưa từng có trong chính trường Việt Nam, và cũng không phải điều bất khả thi.
Năm 2018, sau khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang qua đời, ông Nguyễn Phú Trọng được Quốc hội bầu giữ thêm chức chủ tịch nước trong khi vẫn là tổng bí thư. Ông đảm nhiệm hai cương vị suốt ba năm, trước khi chuyển vị trí nguyên thủ quốc gia cho ông Nguyễn Xuân Phúc. Khoảng thời gian ấy không đủ dài để hình thành một mô hình chính thức, nhưng cũng không ngắn đến mức chỉ có thể xem là giải pháp tạm thời.
Tiền lệ đó cho thấy hệ thống chính trị Việt Nam hoàn toàn có khả năng chấp nhận một trung tâm quyền lực lớn hơn bình thường, nếu hoàn cảnh được cho là “đặc biệt”. Khi quyền lực Đảng và quyền lực Nhà nước cùng hội tụ vào một cá nhân, bộ máy có thể vận hành nhanh hơn, thống nhất hơn, nhưng đồng thời cũng đặt ra những câu hỏi về cân bằng và kiểm soát.
Chính vì vậy, khả năng một người nắm giữ cả hai ghế trước thềm Đại hội mười bốn không chỉ là câu chuyện nhân sự, mà là vấn đề cấu trúc quyền lực. Nếu điều đó xảy ra, liệu đây là giải pháp tình thế, hay là dấu hiệu cho một xu hướng tập trung quyền lực dài hạn? Và chính trị Việt Nam sẽ thay đổi theo hướng nào khi trung tâm quyền lực được thu hẹp vào một người?
Thu Phương – Thoibao.de
