Bộ Công an Việt Nam đang lấy ý kiến về một Dự thảo Nghị quyết quan trọng, trong đó đề xuất biến VNeID một ứng dụng định danh điện tử quốc gia thành một “siêu ứng dụng” tích hợp thông tin cá nhân của mọi công dân.
Theo Bộ trưởng Lương Tam Quang, VNeID sẽ trở thành “kênh giao tiếp chính thức” giữa người dân với Nhà nước, doanh nghiệp và giữa các cá nhân với nhau.
Động thái này ngay lập tức đặt ra những câu hỏi lớn về ranh giới giữa tiện ích công từ nhà nước, và quyền riêng tư của mỗi công dân Việt nam.
Theo dự thảo, mỗi công dân có thể được cấp một địa chỉ email “chính thức”, một ví điện tử quốc gia, chữ ký số cá nhân và kho dữ liệu cá nhân tập trung. Đáng chú ý, dự thảo còn đề cập việc phát triển một mạng xã hội tích hợp trên nền tảng định danh.
Trong khi hiện nay, các dịch vụ email, thanh toán hay mạng xã hội chủ yếu do doanh nghiệp tư nhân hoặc tập đoàn đa quốc gia trên toàn cầu cung cấp trên cơ sở tự nguyện và cạnh tranh theo thông lệ quốc tế.
Việc chuyển các chức năng này về một nền tảng do cơ quan an ninh quản lý làm dấy lên lo ngại về tập trung dữ liệu và và sử dụng quyền lực trong trong việc kiểm soát quyền riêng tư của mỗi cá nhân.
Cho dù, Dự thảo hiện cũng chưa bắt buộc sử dụng email hay ví điện tử “chính thức”, cũng như hệ quả pháp lý nếu công dân không tham gia.
Tuy nhiên, công luận so sánh đề án này với mô hình quản trị dữ liệu của Trung Quốc, nơi hệ thống công nghệ nhà nước đóng vai trò trung tâm trong việc quản lý xã hội.
Theo giới quan sát quốc tế còn liên hệ tới câu chuyện “Trại súc vật” – Animal Farm của George Orwell, như một ẩn dụ về xã hội nơi các công cụ được giới thiệu dưới danh nghĩa “tiện ích” nhưng dần trở thành phương tiện kiểm soát của một nhà nước độc tài.
Cho dù, Bộ Công an khẳng định dự thảo nhằm tạo thuận lợi cho người dân và tăng hiệu quả quản lý.
Hồng Lĩnh – Thoibao.de
